Formy opodatkowania

Każdy przedsiębiorca w Polsce podlega obowiązkowi płacenia podatku od dochodu uzyskiwanego z prowadzonej działalności. Największe firmy mające osobowość prawną, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjne płacą podatek dochodowy od osób prawnych (CIT). W Polsce podatek ten jest liniowy, co oznacza, że jest tylko jedna obowiązująca wszystkich stawka podatku i wynosi ona 19% dochodu. Podatek w tej wysokości płacą wszystkie firmy podlegające tej formie opodatkowania, niezależnie od wysokości osiąganego dochodu, wielkości firmy czy rodzaju prowadzonej działalności.

Przedsiębiorcy prowadzący mniejsze firmy podlegają obowiązkowi płacenia podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT). W przypadku tego podatku przedsiębiorca ma do wyboru jedną z następujących form opodatkowania:

1. Na zasadach ogólnych:
   - z zastosowaniem skali podatkowej,
   - z zastosowaniem stawki podatku liniowego.
    
2. Na zasadach szczególnych:
   - ryczałt od przychodów ewidencjonowanych,
   - karta podatkowa.

Zasady ogólne

Podatek płacony na zasadach ogólnych jest to taki sam podatek, jaki płacą wszyscy zatrudnieni – podatek PIT.

PIT ma dwie stawki opodatkowania 18% i 32%, które obowiązują w zależności od wysokości osiąganego w ciągu roku dochodu. Tak zbudowaną skalę podatkową (z dwoma lub więcej progami podatkowymi) nazywamy skalą progresywną. Wysokość progów podatkowych oraz stawki podatku obowiązujące w roku 2013 przedstawione są w tabeli: 

Kwota wolna od podatku - 3.091 zł

Wybierając wariant rozliczania podatku, musimy wziąć pod uwagę dwie rzeczy. Jeśli nasza firma zarabia mało, to bardziej opłacalne jest dla nas rozliczanie się na zasadach ogólnych, ponieważ płacimy wtedy 18% podatku i do tego mamy możliwość korzystania z tzw. kwoty wolnej od podatku, odliczania od podatku lub dochodu szeregu różnych ulg (np. ulgi za posiadanie dziecka lub dzieci, ulgi za korzystanie z Internetu, ulgi rehabilitacyjnej). Jeśli nasz biznes prosperuje lepiej i zarabiamy na tyle dużo, że obowiązuje nas (nawet po odliczeniu ulg) druga stawka podatku, wówczas warto rozważyć przejście do rozliczania się według liniowej stawki 19%. Trzeba jednak pamiętać, że w tym wypadku nie mamy prawa do żadnych ulg podatkowych, nie ma również zastosowania kwota wolna od podatku.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Przedsiębiorcy mogą również rozliczać się z fiskusem na zasadach szczególnych. Pierwszą z form takiego opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Ryczałt oznacza jakąś z góry określoną część. Tej formie opodatkowania mogą podlegać jedynie firmy działające w formie jednoosobowej działalności gospodarczej, spółki cywilne, spółki partnerskie oraz te ze spółek jawnych, które są prowadzone przez osoby wykonujące wolne zawody. Stawki opodatkowania podatkiem ryczałtowym są różne i wahają się od 3% do 20% w zależności od rodzaju prowadzonej działalności.

Prowadzenie księgowości jest w tym przypadku stosunkowo łatwe, ponieważ ewidencjonujemy jedynie przychody firmy. Nie odliczamy żadnych poniesionych przez firmę kosztów. Podatek dochodowy płacimy w wysokości określonego w ustawie ryczałtu. Należy jednak pamiętać, że przy tej formie opodatkowania podatek zapłacimy zawsze, gdy nasza firma osiągnie przychody, nawet jeśli poniesione przez nas w tym okresie koszty będą od nich wyższe i firma ponosi stratę.

Karta podatkowa

Najprostszą formą płacenia podatków, szczególnie zalecaną osobom rozpoczynającym działalność, które nie mają jeszcze doświadczenia w prowadzeniu firmy i ewidencjonowania jej działalności, jest karta podatkowa. Jest to forma opodatkowania przewidziana dla najmniejszych przedsiębiorstw. Wysokość podatku jest tu z góry określona (na każdy rok podatkowy, dla każdego rodzaju działalności), nie zależy ani od osiągniętych przychodów ani od poniesionych kosztów. Wysokość podatku określona jest kwotowo, raz w roku, a płatności dokonujemy w comiesięcznych ratach.

Która z form opodatkowania jest korzystniejsza?

Wybór określonej formy opodatkowania musi być dostosowany do wielkości naszego przedsiębiorstwa, do skali prowadzonej działalności oraz do naszych zdolności i umiejętności w zakresie prowadzenia księgowości. Podjęta przez nas decyzja może mieć wpływ na wysokość płaconego przez nas podatku i na opłacalność całego przedsiębiorstwa, szczególnie w przypadku przedsiębiorstw małych, prowadzonych jednoosobowo lub małych spółek cywilnych i jawnych. Dlatego znajomość wszystkich możliwych form opodatkowania jest ważna, by dokonać analizy wad i zalet każdej z nich w odniesieniu do naszego przedsiębiorstwa. Nie ma bowiem gotowej recepty, która z form opodatkowania jest najlepsza. Jedni będą sobie cenili prostotę karty podatkowej, dla innych będzie ona nieopłacalna np. ze względu na brak możliwości odliczania poniesionych kosztów i wybiorą formę ryczałtową.

Wybór określonej formy opodatkowania nie jest wyborem ostatecznym – możemy to zmienić zawsze na początku roku. 

Do pobrania:

1. Formy opodatkowania (*.pdf)