Role w zespole

I. Role zadaniowe - ważne z punktu widzenia sprawnej realizacji zadań,  zwłaszcza w sytuacji podzielonego kierowania:

• Generator pomysłów - częściej niż inni podejmuje nowe rozwiązania i pomysły. Mogą one dotyczyć realizowanego zadania, problemu, jak również organizacji pracy czy życia grupy.
• Kontynuator - podchwytuje nowe inicjatywy, rozszerza je, pomaga w kontynuacji podjętych już spraw.
• Ekspert – udziela informacji, często zadaje pytania, podejmuje działania nastawione na zdobycie informacji, np. o zadaniu o tym, co się dzieje, co należy zrobić.
• Strażnik zasad – przypomina o przestrzeganiu norm, za  sad współpracy, łagodzi napięcia.
• Koordynator - koordynuje działania różnych członków grupy: może to dotyczyć rozdzielenia pracy i części zadania między ludzi, pilnowania, żeby nie zajmować się wieloma sprawami jednocześnie, aby wszyscy mieli zajęcie, by zbytecznie nie powtarzać pewnych czynności itp.
• Nawigator - nawigacja polega na ustalaniu położenia w odniesieniu do jakichś zewnętrznych punktów orientacyjnych. W grupie nawigator przypomina, jak daleko grupa znajduje się od celu, w jakim kierunku podąża, zwraca uwagę na poziom zaawansowania działań, ile czasu zostało itp.
• Sędzia - podsumowujący - ocenia działania innych członków grupy, aktualną sytuację, podsumowuje dotychczasowe działania, uogólnia doświadczenia grupowe.

II. Role ważne dla współżycia i rozwoju grupy.

• Wspierający - motywuje i zachęca innych do aktywności, pobudza do działania, namawia, daje oparcie źle czującym się osobom, okazuje ciepło i zrozumienie.
• Koordynator - zwraca uwagę na to, żeby wszyscy w równym stopniu uczestniczyli w życiu grupy, pilnuje równomiernego podziału obowiązków i dóbr, namawia, by działać razem, rozwiązuje konflikty, próbuje przełamać sprzeczności między uczestnikami, dąży do kompromisów.
• Rozładowujący napięcia - w trudnych sytuacjach stara się zwrócić uwagę na pozytywne ich strony, zamienia je w żart, częściej niż inni mówi dowcipne rzeczy, rozładowuje napięcia.
• Strażnik zasad - zwraca uwagę, kiedy ktoś nie przestrzega obowiązujących w grupie norm i zasad lub wyłamuje się ze wspólnych ustaleń i decyzji. Przypomina o normach i regułach współżycia, komunikowania się, pracy w grupie.

III. Role utrudniające współżycie i rozwój grupy.

• Krytykant - przeciwstawia się inicjatywom grupowym, podważa zasadność tego, co się dzieje, a gdy cele osobiste są w sprzeczności z grupowymi, wybiera te pierwsze. Próbuje nie dopuszczać do konfrontacji między uczestnikami, tuszować konflikty, lekceważyć je, udawać, że ich nie ma.
• Gwiazdor - poszukujący uznania - niezależnie od tego, co się dzieje w grupie i co jest ważne, zwraca na siebie uwagę - przypomina o swoich zasługach, demonstruje przy każdej okazji swoje zdolności i możliwości, stara się pozyskać większość grupy, wzbudzać podziw i zainteresowanie swoją osobą.
• Dominujący - stara się nie dopuszczać innych do głosu, zachowywać czołową pozycję w grupie. Bezkompromisowy, narzuca swoje zdanie, manipuluje innymi tak, by podporządkowywać sobie członków grupy.
• Unikający - nie podejmuje inicjatyw grupowych, unika włączania się w zadania grupy, stara się być na uboczu, nie ujawnia się, nie podejmuje ryzyka.

Opracowano na podstawie: Owczarz M., Poradnik edukatora, CODN, Warszawa 2005

Do pobrania:

1. Role w zespole (*.pdf)